Περί μπριτζ


Τι είναι το μπριτζ; Είναι δύσκολο;
Το ΜΠΡΙΤΖ είναι πνευματικό άθλημα που ψυχαγωγεί, αλλά ακονίζει συγχρόνως το μυαλό. Προάγει την ευελιξία, την αποφασιστικότητα, την εφευρετικότητα, την αντίδραση κάτω από πίεση, την συγκέντρωση, την ικανότητα συλλογής και αξιολόγησης πληροφοριών, και κυρίως εκπαιδεύει στην κατάστρωση και υλοποίηση σχεδίων δράσης. Μήπως όμως είναι δύσκολο; Δύσκολο είναι να γίνεις πρωταθλητής όπως και σε κάθε άθλημα. Η ενασχόληση με το μπριτζ για ψυχαγωγία είναι για όλους. Δεν έχει κανέναν αποκλεισμό λόγω ηλικίας και μπορούν να παίξουν από έφηβοι μέχρι πλήρως ηλικιωμένοι. Για τους τελευταίους μάλιστα, ιατρικές έρευνες έχουν δείξει ότι απομακρύνει το Alzheimer. Είναι επίσημα αναγνωρισμένο από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, και παίχτηκε μάλιστα δοκιμαστικά στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες του 2002. Ακόμη οι συμμετέχοντες στις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πριμοδοτούνται, όπως γίνεται και με τα υπόλοιπα αθλήματα, εφόσον διακριθούν.



Ναι, αλλά εγώ χαρτιά δεν παίζω.
Το μπριτζ έχει την ‘ατυχία’ να παίζεται με τράπουλα και έτσι όσοι δεν γνωρίζουν το συνδέουν με την χαρτοπαιξία. Να ξεκαθαρίσουμε ότι ο τζόγος δεν έχει καμιά σχέση με το αγωνιστικό μπριτζ. Αν και παίζεται με τράπουλα, η επίδραση της τύχης είναι μηδαμινή. Αυτό γίνεται γιατί η ίδια μοιρασιά παίζεται από όλους τους παίκτες, και συγκρίνονται τα αποτελέσματα, ώστε τους περισσότερους βαθμούς να πάρει αυτός που χειρίστηκε καλύτερα από τους άλλους τη συγκεκριμένη μοιρασιά. Μοιάζει αρκετά με την πρέφα, και οι πρεφαδόροι εύκολα περνούν στο μπρίτζ και μετά βέβαια ξεχνάνε … την πρέφα. Μοιάζει περισσότερο με το σκάκι όσον αφορά την επινοητικότητα, την πληθώρα των συνδυασμών, την στρατηγική, την φαντασία αλλά και το ανεξάντλητο περιθώριο βελτίωσης που παρέχει. Στο εξωτερικό διδάσκεται σε αρκετά σχολεία, όπως γίνεται και με το σκάκι. Σε αντίθεση όμως με το σκάκι είναι πολύ κοινωνικό. Με τον παίκτη που κάθεται απέναντι μας είμαστε ζευγάρι, και συνεργαζόμαστε για να πετύχουμε το καλύτερο κοινό και για τους δύο αποτέλεσμα. Ακόμη οι παίκτες εναλλάσσονται στα τραπέζια ώστε να συναντηθούν με όλους τους συμμετέχοντες. Ανάμεσα στις μοιρασιές υπάρχει χρόνος για συζήτηση, όπως σε όλα τα παιχνίδια με χαρτιά. Το ουζάκι μετά το παιχνίδι επαφίεται στη διάθεση των παικτών.



Ποιοι παίζουν; Μήπως είναι παιχνίδι για αργόσχολους αριστοκράτες;
Μπορεί πριν 100 χρόνια να ήταν το αγαπημένο παιχνίδι της εγγλέζικης αριστοκρατίας. Τώρα όμως παίζεται σε όλον τον κόσμο από όλους. Πολλοί χρησιμοποιούν το μπριτζ για να χαλαρώσουν μετά την εργασία τους. Παίζοντας μπριτζ οι σκοτούρες της καθημερινότητας ξεχνιούνται. Και τώρα με την κρίση το μπριτζ είναι πιο ευπρόσδεκτο. Είναι και από τις πιο φθηνές ψυχαγωγίες εξάλλου. Σήμερα υπάρχουν 40 όμιλοι που οργανώνουν τουρνουά και συνεχώς δημιουργούνται καινούργιοι, όπως έγινε και στην πόλη μας. Σχεδόν κάθε σαββατοκύριακο υπάρχει κάποιο εκδρομικό τουρνουά και το καλοκαίρι είναι γεμάτο από εβδομαδιαία τουρνουά διακοπών, για να συνδυάζεται η ψυχαγωγία με τη συμμετοχή. Ακόμη η Ελληνική Ομοσπονδία Μπριτζ (ΕΟΜ) διοργανώνει πρωταθλήματα για όσους αρέσκονται στην αγωνιστική πλευρά του αθλήματος. Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 3.500 άνθρωποι ζουν στο συναρπαστικό κόσμο του Μπριτζ, αφού αποτελούν ενεργά μέλη της ΕΟΜ, ενώ πολλοί περισσότεροι παίζουν ιδιωτικά. Σημαντικές προσωπικότητες ανά τον κόσμο ασχολήθηκαν και ασχολούνται μ’ αυτό. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους Bill Gates, Warren Buffett, Deng Xiaoping, Winston Churchill, Margaret Thatcher, Buster Keaton, Omar Sharif, Martina Navratilova, Γεώργιο Ράλλη αλλά και εικονικοί παίκτες όπως James Bond, Hercules Poirot ακόμη και ο snoopy.

Πως μπορώ να μάθω;
Για την εκμάθηση του παιχνιδιού γίνονται και στο Αίγιο μαθήματα για αρχαρίους από εγκεκριμένο καθηγητή της ΕΟΜ. Όταν λέμε για μαθήματα μην σας έρχεται στο μυαλό το σχολείο, οι ατελείωτες και βαρετές ώρες διδασκαλίας. Μετά από μια ολιγόλεπτη ανάπτυξη της θεωρίας κάνετε πρακτική εξάσκηση, παίζοντας από το πρώτο μάθημα, με τους συμμαθητές σας, που είναι στο ίδιο επίπεδο με εσάς, και ζείτε τις πρώτες συγκινήσεις του παιχνιδιού. 
Μέσα από μία πρώτη σειρά 15 μαθημάτων, που γίνονται μια βραδιά την εβδομάδα, και διαρκούν δυόμιση με τρεις ώρες, θα μάθετε τους κανόνες του παιχνιδιού και τα βασικά της τεχνικής του.  Τα μαθήματα συνήθως ξεκινούν τον Οκτώβριο και γίνονται στο ΜΑΡΙΤΙΜΟ στην παραλία της Άκολης.


Πώς παίζεται το Μπριτζ

Λίγα λόγια πριν ξεκινήσετε

Τα βασικά

Το Μπριτζ παίζεται με μια τράπουλα 52 φύλλων (αφαιρέστε τους jokers) και τέσσερα άτομα που κάθονται σε έναν τετράγωνo τραπέζι. Οι παίκτες κάθονται ο ένας απέναντι από τον άλλον διαμορφώνοντας, ανά ζεύγος, μια συνεργατική ομάδα (partnership). Παίρνουν μάλιστα τα ονόματα των σημείων του ορίζοντα. Ο Βοράς είναι συμπαίκτης με το Νότο και η Ανατολή με τη Δύση.

Τα φύλλα

Υπάρχουν τέσσερα χρώματα (είδη, κατηγορίες φύλλων): σπαθιά clubs, καρά diamond, κούπες heart και πίκες spade (μπαστούνια). Κάθε χρώμα έχει 13 κάρτες. Στο Μπριτζ, το δύο είναι το χαμηλότερο φύλλο (κάρτα) σε κάθε χρώμα και ο άσσος είναι το υψηλότερο.

Αρχίζοντας

Τραβήξτε ένα φύλλο ο καθένας για να επιλέξετε το πρόσωπο που θα μοιράσει. Αυτό το πρόσωπο διανέμει τα φύλλα κλειστά, με αριστερόστροφη περιστροφή ένα-ένα, ώσπου κάθε παίκτης έχει στο χέρι του 13 φύλλα (έχει μοιραστεί όλη η τράπουλα). Μόλις το παίξιμο κάθε διανομής ολοκληρώνεται, μοιράζει, με τη σειρά του, την επόμενη διανομή ο αριστερά ευρισκόμενος παίκτης και μετά ο επόμενος αριστερά και ούτω καθεξής. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι στο αγωνιστικό Μπριτζ οι διανομές είναι προμοιρασμένες από Η/Υ ή μοιράζονται μόνο την πρώτη φορά που παίζονται (δείτε σχετικό άρθρο)

Στόχος του παιχνιδιού

Κάθε ζεύγος προσπαθεί να κερδίσει (ή να πάρει) όσο το δυνατόν περισσότερες «λεβέ» (στην πρέφα και σε άλλα παιγνίδια λέγονται μπάζες).

Κερδίζοντας λεβέ στα Χωρίς ατού

Κάθε λεβέ περιέχει τέσσερα φύλλα, ένα από κάθε παίκτη που παίζει. Κάθε παίκτης στη σειρά του, παίζει ένα φύλλο, τοποθετώντας το ανοικτό πάνω στο τραπέζι. Ο επόμενος με αριστερόστροφη φορά πρέπει να ακολουθήσει το χρώμα, παίζοντας ένα φύλλο του ίδιου χρώματος με αυτό που πρωτοπαίζεται σε κάθε λεβέ.
Εάν πρωτοπαίζεται μια κούπα, παραδείγματος χάρη, κάθε επόμενος παίκτης πρέπει να παίξει επίσης μια κούπα, εάν αυτό είναι δυνατόν. Μόνο εάν ένας παίκτης δεν έχει κούπα μπορεί να παίξει κάποιο άλλο χρώμα. Το υψηλότερο φύλλο, στο χρώμα που πρωτοπαίζεται, κερδίζει τη λεβέ για τον παίκτη που το έπαιξε. Αυτός που κέρδισε την λεβέ μπορεί να παίξει τώρα – ξεκινώντας την επόμενη λεβέ- όποιο φύλλο επιθυμεί. Έτσι παίζονται τα παιγνίδια «χωρίς ατού».

Κερδίζοντας λεβέ με ατού

Εφόσον έχει καθοριστεί ένα συγκεκριμένο χρώμα σαν «ατού» οι κανόνες του παιχνιδιού και πάλι απαιτούν ότι εάν ένας παίκτης μπορεί να ακολουθήσει το χρώμα, είναι υποχρεωμένος να το κάνει. Όμως όταν ένας παίκτης δεν μπορεί πλέον να ακολουθήσει το χρώμα, έχει το δικαίωμα (αν θέλει) να παίξει ένα ατού και το ατού είναι υψηλότερο και ισχυρότερο από οποιαδήποτε κάρτα στο χρώμα που πρωτοπαίχτηκε.

Η διαδικασία της αγοράς

Η «αγορά» είναι η γλώσσα του Μπριτζ. Οι παίκτες, μέσω της αγοράς (πλειοδοσίας), αποφασίζουν εάν το τελικό «συμβόλαιο» (τελική αγορά) πρόκειται να παιχτεί στα χωρίς ατού ή με ένα ιδιαίτερο χρώμα σαν ατού. Αυτός που μοίρασε έχει την πρώτη ευκαιρία να ανοίξει την αγορά.
Εάν αυτός που μοίρασε έχει μερικές υψηλές κάρτες στο χέρι και μια προτίμηση για ένα χρώμα, περισσότερο από τα άλλα (το αποφασίζει συνήθως από το μήκος του χρώματος), κάνει μια αγορά, για να αφήσει το συμπαίκτη του να ξέρει ποιο χρώμα προτιμά. Εάν αυτός που μοίρασε δεν έχει πολλές υψηλές κάρτες και δεν θέλει να κάνει μια αγορά, λέει » πάσο» , οπότε το δικαίωμα της αγοράς μεταφέρεται στον επόμενο παίκτη, αριστερά του.
Οι αγορές πρέπει να γίνουν σύμφωνα με την ιεραρχία των χρωμάτων: σπαθιά (clubs), καρά (diamond), κούπες (heart), πίκες (spade) και, τελικά, χωρίς ατού (ΧΑ). Κατά συνέπεια, εάν 1clubs είναι η πρώτη αγορά, ο επόμενος παίκτης που αγοράζει πρέπει να πει τουλάχιστον 1diamond, ο επόμενος παίκτης τουλάχιστον 1heart κλπ. Εάν κάποιος ανοίξει πρώτος 1spade, η επόμενη αγορά θα έπρεπε να είναι 1ΧΑ ή 2clubs ή 2diamond ή 2heart ή παραπάνω.
Αφότου κάποιος κάνει μία αγορά, κάθε παίκτης έχει στη συνέχεια μια ευκαιρία είτε να αγοράσει είτε να πει πάσο. Στο τέλος της αγοράς, κάθε ζεύγος θα έχει αποφασίσει ποιο χρώμα θέλει να ονομάσει ως ατού και εάν έχει αρκετή δύναμη (υψηλές κάρτες) για να συναγωνιστεί για το προνόμιο της ονομασίας αυτής. Αλλιώς, το ένα ζεύγος θα πασάρει, αφήνοντας τους αντιπάλους να επιλέξουν το χρώμα ατού (ή χωρίς ατού).
Η αγορά τελειώνει όταν λένε τρεις παίκτες διαδοχικά «πάσο.» Η τελευταία αγορά είναι και το τελικό «συμβόλαιο» που καλείται ο άξονας που το αγόρασε να πραγματοποιήσει, δηλαδή να κερδίσει λεβέ ανάλογες με το επίπεδο της τελικής αγοράς.

Εκτελεστής, έξοδος και μορ

«Εκτελεστής» είναι ο παίκτης που έχει αναφέρει (αγοράσει) πρώτος το χρώμα που είναι ατού ή που πρώτος έχει αναφέρει χωρίς ατού (αν το τελικό συμβόλαιο είναι χωρίς ατού). Αυτός που πρωτοπαίζει την πρώτη λεβέ είναι ο παίκτης αριστερά του εκτελεστή, που αρχίζει το παιχνίδι με την «έξοδο» ενός φύλλου ανοικτό επάνω στο τραπέζι. Ο «μορ» είναι ο συμπαίκτης του εκτελεστή. Μετά την έξοδο, ο μορ τοποθετεί όλα τα φύλλα του ανοικτά επάνω στο τραπέζι, και ο εκτελεστής καλεί (ή παίζει) τα φύλλα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και για τα δύο «χέρια» (το δικό του και του μορ).

Οδηγίες για την έξοδο

Ενάντια σε συμβόλαιο χωρίς ατού, είναι μια καλή ιδέα να βγείτε το μακρύτερο χρώμα σας, επειδή αυτό μπορεί να είναι η καλύτερη πηγή πρόσθετων λεβέ. Με μια σειρά (ακολουθία), τριών ή περισσότερων φύλλων σε ένα χρώμα, βγείτε την κορυφαία κάρτα της σειράς. Εάν δεν έχετε μια σειρά, βγείτε ένα χαμηλό φύλλο. Ενάντια στα συμβόλαια με ατού, μπορείτε ακόμα να κάνετε έξοδο την κορυφή μιας σειράς, αλλά δεν χρειάζεται πλέον να βγείτε το μακρύτερο χρώμα σας. Οι αντίπαλοί σας έχουν ένα χρώμα ατού και μπορούν συνήθως να σας αποτρέψουν από τη λήψη πολλών λεβέ στο μακρύ χρώμα σας. Μπορούν να παίξουν ατού και να κερδίσουν την λεβέ. Μερικές φορές, αντίθετα, είναι μια καλή ιδέα να βγείτε ένα κοντό χρώμα, εάν δεν είναι το χρώμα των ατού.

Η αγορά

Σκεφτείτε την αγορά ως ευχάριστη συνομιλία μεταξύ των φίλων. Μια αγορά είναι ένας αριθμός, που συνδυάζεται με μια λέξη. Η λέξη αναφέρεται στο χρώμα (ή χωρίς ατού) στο οποίο ο παίκτης ελπίζει ότι θα παιχτεί το τελικό συμβόλαιο. Ο αριθμός αναφέρεται στον αριθμό λεβέ πάνω από τις έξι, που το ζεύγος είναι πρόθυμο να δεσμευτεί ότι θα κερδίσει (όλες οι λεβέ μιάς διανομής είναι, βέβαια, δεκατρείς). Αγορά 1spade είναι μια υποχρέωση να κερδηθούν 6 + 1 = 7 λεβέ, και μια πρόταση να γίνουν οι πίκες το χρώμα των ατού.

Αξιολόγηση χεριών

Ο άσσος = 4, ο ρήγας = 3, η ντάμα = 2, ο βαλές = 1. Εκτός από τον υπολογισμό πόντων αξιολόγησης για τις υψηλές κάρτες, οι πόντοι αξιολόγησης υπολογίζονται και για τη μορφή του χεριού. Ένα χρώμα πέντε καρτών = 1, ένα χρώμα έξι καρτών = 2, ένα χρώμα επτά καρτών = 3 και ένα χρώμα οκτώ καρτών = 4. Μόλις εκτιμήσετε το χέρι σας, το επόμενο βήμα είναι να αγοράσετε, σύμφωνα με τη δύναμη και τη μορφή του.

Οδηγίες για το άνοιγμα της αγοράς

Με 0 έως 12 πόντους, πάσο. Με 13 ή περισσότερους πόντους, ανοίξτε την αγορά με ένα από τα μακρύτερα χρώματά σας. Με 15 έως 17 πόντους σε υψηλές κάρτες και ένα χέρι ομαλής κατανομής (ένα όπου όλα τα χρώματα αντιπροσωπεύονται με τουλάχιστον δύο ή περισσότερες κάρτες), ανοίξτε 1ΧΑ (χωρίς ατού).

Συμβόλαια

Η αγορά μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα τελικά συμβόλαια (ένας αριθμός και ένα χρώμα ή χωρίς ατού). Δεν είναι όλα τα συμβόλαια ίσα στην αξία, δεδομένου ότι κερδίζετε περισσότερο για την αγορά και την παραγωγή ορισμένων συμβολαίων. Αυτά μπορεί να είναι «σλεμ», «μανς», ή συμβόλαια «μερικού σκορ». Μπορούν να είναι συμβόλαια σε πρωτεύοντα χρώματα (πίκες ή κούπες) ή δευτερεύοντα χρώματα (καρά ή σπαθιά).

Bonus

Σλεμ: To μεγαλύτερο «bonus» (βραβείο, επίδομα) παίρνετε για την αγορά και την πραγματοποίηση ενός μεγάλου σλεμ: 7clubs, 7diamond, 7heart, 7spade ή 7ΧΑ, όπου δεν μπορείτε να χάσετε καμία λεβέ στους αντιπάλους. Για να αγοράσει έναν μεγάλο σλεμ, το ζεύγος πρέπει να έχει συνολικά τουλάχιστον 37 πόντους. Το επόμενο καλύτερο bonus προέρχεται από την αγορά και την παραγωγή ενός μικρού σλεμ: 6clubs, 6diamond, 6heart, 6spade ή 6ΧΑ όπου μπορείτε να χάσετε μόνο μία λεβέ στους αντιπάλους. Για να αγοράσει ένα μικρό σλεμ, το ζεύγος χρειάζεται συνολικά περίπου 33 έως 36 πόντους.
Μανς (Παιγνίδι): Υπάρχουν πέντε συμβόλαια (και ανάλογα bonus) μανς, που είναι περισσότερο εφικτά από ένα συμβόλαιο σλεμ. 3ΧΑ προϋποθέτει ότι αγοράζετε για να κάνετε 9 λεβέ. 4heart και 4spade προϋποθέτουν ότι αγοράζετε για να κάνετε 10 λεβέ. Όλα τα παραπάνω χρειάζονται για να πραγματοποιηθούν περίπου 26 πόντους. 5clubs και 5diamond είναι άλλες μανς όπου σημαίνει ότι πρέπει να κάνετε 11 λεβέ και περίπου 29 πόντοι απαιτούνται για την αγορά και πραγματοποίηση αυτών των συμβολαίων. Η εμπειρία έχει δείξει ότι αν εσείς και ο σύντροφός σας έχετε τουλάχιστον 8 κάρτες ατού και στα δύο χέρια θα κερδίσετε συνήθως μία λεβέ παραπάνω σε συμβόλαιο σε χρώμα απ’ ότι σε χωρίς ατού. Αυτό σημαίνει ότι μανς σε 4heart και 4spade χρειάζονται περίπου τους ίδιους πόντους με την μανς στα ΧΑ.
Μερικό σκορ: Στο μερικό σκορ, που ανήκουν τα συμβόλαια που είναι χαμηλότερα από αυτά της μανς, το ζεύγος κερδίζει κάτι για κάθε λεβέ που παίρνει (εννοείται, αν πραγματοποιήσει το συμβόλαιο). Ωστόσο το μπόνους αυτό είναι σαφώς μικρότερο απ’ ότι στη μανς ή το σλεμ.

Ο ρόλος του απαντητή

Οι συμπαίκτες στο Μπριτζ, συνήθως, έχουν καθορισμένους ρόλους στην αγορά. Αυτός που ανοίγει περιγράφει το χέρι του στον συμπαίκτη του. Ο τελευταίος αναλαμβάνει την διεύθυνση, καθώς ξέρει περισσότερα για την συνολική δύναμη των δύο χεριών και συνήθως είναι αυτός που καθορίζει σε πoιο επίπεδο και σε ποιο χρώμα θα παιχτεί το τελικό συμβόλαιο.